Prof. PhD Kalina Wojciechowska, Inculturation bounderies – a phenomenon of multiculturalism in biblical theology

The starting point of consideration is current definitions and multiculturality models in the socio-anthropological perspective. A lot of elements contributing to these descriptive terms can be found in biblical descriptions of Israel functioning among neighbouring peoples. Interactions between Israel and neighbouring peoples, later countries, underwent changes in the space of centuries and they considerably depended on political and social factors (eg. Babylonian captivity, Roman occupation). Evaluation of various forms of mutual interaction of cultures, religions, societies also underwent changes: from the affirmation of homogeneous society (ethnically, religiously, culturally) and exclusive one to the promotion of heterogeneous society (ethnically and culturally) and inclusive one at the same time. The creationof such inclusive heterogeneous society – the Church – and the process of inculturation – Hellenization of apostolic karygma - are described by Acts of the Apostles and Letters of St. Paul. The inculturation takes place on three main levels: linguistic (translation, verbal and dynamic equivalence), iterpratational (re-interpretation of the Old Testament texts using the Hellenistic methodology) and normative (which of the elements of Jewish religiousness and morality are to be obligatory for HellenoChristians and which of the elements of Hellenistic religiousness and morality are acceptable for Christianity). Modern Biblical Studies has to stand up to similar problems. Biblical translation often means not only translating from one language to another one, but also adapting reality of original text to reality of the recipients who are distant in time and culture. Variety and multitude of groups of recipients generate as many interpretations conducted from the real audience perspective (from a literal lecture, through historical and critical methods, to deconstructive, postmodernist, progressive interpretations, including feminist, postcolonial and queer. The principle of multiculturalism, transferred onto the Biblical basis, assumes – depending on a current model binding in a given community – either respect and going into a dialogue with each interpretation, together with a critical look at all of them, or a dominant feature and affirmation of some of them and devaluation of others. The third, normative level of inculturation, is closely bound to the others. Adapting in translation the text reality to the reality of the recipients indicates the elements which may undergo changes and have cultural and temporal character. On the other hand, interpretation still more distinctly separates what applies to contemporary Christians from what was recognized as a cultural, conventional or rhetorical element. And in the space of time and depending on the culture represented by the Bible recipients, the relations of cultural elements to normative elements changed. The text ends with an attempt to point out criteria, generated on the base of Paul’s teaching, which will help mark the limits of inculturation actions so as not to lose the essence of the biblical account.

Prof. dr Kalina Wojciechowska, Granice inkulturacji – zjawisko wielokulturowości w teologii biblijnej

Punktem wyjścia rozważań są współczesne definicje oraz modele wielo- i międzykulturowości w perspektywie socjologiczno-antropologicznej. Wiele elementów składających się na te deskryptywne terminy można odnaleźć w biblijnych opisach funkcjonowania Izraela wśród ludów ościennych. Interakcje pomiędzy Izraelem i sąsiednimi ludami, później państwami, ulegały zmianom w ciągu wieków i uzależnione były w dużej mierze od czynników polityczno-społecznych (np. niewola babilońska, okupacja rzymska). Zmianie ulegało również wartościowanie różnych rodzajów wzajemnego oddziaływania kultur, religii i społeczeństw: od afirmacji społeczności homogenicznej (etnicznie, religijnie i kulturowo) i ekskluzywnej do promocji społeczności heterogenicznej (etnicznie i kulturowo), a przy tym inkluzywnej. Kształtowanie się takiej inkluzywnej, heterogenicznej społeczności – Kościoła – oraz proces inkulturacji – hellenizacji apostolskiego kerygmatu – opisują Dzieje Apostolskie i listy Pawłowe. Inkulturacja (hellenizacja) przebiega na trzech głównych poziomach: językowym (translacja, ekwiwalencja wyrazowa i dynamiczna), interpretacyjnym (reinterpretacja tekstów starotestamentowych z wykorzystaniem metodologii hellenistycznej) oraz normatywnym (które z elementów religijności, obyczajowości żydowskiej mają obowiązywać hellenochrześcijan i które z elementów religijności i obyczajowości hellenistycznej są akceptowalne dla chrześcijaństwa). Z podobnymi problemami musi zmierzyć się również współczesna biblistyka. Przekład biblijny często oznacza nie tylko tłumaczenie z jednego języka na inny, ale też dostosowanie realiów tekstu oryginalnego do odległych czasowo i kulturowo realiów odbiorców przekładu. Wielość i różnorodność grup odbiorców generuje równie wiele interpretacji przeprowadzanych z perspektywy realnego adresata tekstu (od wykładu literalnego poprzez metody historyczno-krytyczne aż do interpretacji dekonstruktywnych, postmodernistycznych, progresywnych, w tym feministycznych, postkolonialnych i queer). Przeniesiona na grunt biblistyki zasada wielokulturowości zakłada – w zależności od obowiązującego w danej społeczności modelu – albo poszanowanie i wchodzenie w dialog z każdą z tych interpretacji, przy jednoczesnym krytycznym spojrzeniu na wszystkie, albo dominantę i afirmację jednych i dewaluację innych. Trzeci, normatywny poziom inkulturacji, ściśle wiąże się z pozostałymi. Dostosowanie w tłumaczeniu realiów tekstowych do realiów adresata wskazuje te elementy, które mogą ulegać zmianom, mają charakter kulturowy i czasowy. Interpretacja z kolei jeszcze wyraźniej oddziela to, co obowiązuje współczesnych chrześcijan, od tego, co uznane zostało za element kulturowy, konwencjonalny lub retoryczny, a w ciągu wieków i w zależności od kultury reprezentowanej przez odbiorców Biblii zmieniały się relacje elementów kulturowych do elementów normatywnych. Tekst kończy się próbą wskazania kryteriów wygenerowanych na podstawie nauczania Pawła, które pomogą określić granice działań inkulturacyjnych, by nie utracić istoty przekazu biblijnego.